لطفا دست از دروغ گفتن بردارید؛ ما راجع به سیاستمداران صحبت نمی کنیم، در واقع به یکی از چالش هایی که محققان بازاریابی با آن مواجه هستند می‌پردازیم. در اغلب جلسات و صحبت‌ها پیرامون نظرسنجی یا تحقیقات بازار آنلاین با یک پرسش متداول روبرو می‌شویم: «اگر پاسخ دهندگانتان دروغ بگویند از کجا می توانید بفهمید؟»

گاهی اوقات برای کسب و کارها باور کردن اینکه شرکت کنندگان در تحقیق دروغ می گویند (به جای آن که بپذیرند ایده‌هایشان نادرست یا حتی ایده شان هیچ چیز خاصی نداشته) راحت تر است. اما واقعیت این است که پاسخ دهندگان در هرنوع از نظرسنجی چه آنلاین و چه کاغذی و چه رو در رو دروغ می گویند.

هیچکس میزان عدم صداقت انجام دهندگان نظرسنجی را نمی داند. (با وجود همه این حرفها، اگر در نظرسنجی دروغ بگویید، راجع به صادق بودن دروغ نخواهید گفت؟) همانگونه که توسط یک شرکت تحلیل نظرسنجی گزارش شده است که:

در پرس درباره دروغگویی در نظرسنجی، برخی کارشناسان داده‌های گفته‌اند که تا ۵۰ درصد از مردم در هر نمونه مشخص و در هر گونه نظرسنجی پاسخ های غیر صادقانه ای می دهند. اما پاسخ گروه دیگری از کارشناسان این افراد (دروغگو) به «اقلیت کوچکی» از پاسخ دهندگان افت می کند که یا عمدا یا تصادفا نظرسنجیتان را با اشتباهات و عدم صداقت اندکی پاسخ داده اند.

اما اگر مردم باور دارند که نظرسنجی محرمانه است، چرا دروغ می گویند؟

دلایل متعددی برای پاسخ دهندگان وجود دارد که در تکمیل نظرسنجی ۱۰۰٪ صادق نباشند. اول و مهمتر از همه، ما باید در نظر بگیریم که پاسخ دهنده دروغ نمی گوید، اما معتقد است پاسخی که می دهد درست است.

این مسئله ممکن است به خاطر این باشد که از رخ دادن رفتار مورد سوال مدت زمان طولانی گذشته است و حافظه آن را به طور دقیق به خاطر نمی آورد (به عنوان مثال، خریدهای کوچکی که بیش از یک ماه قبل انجام شده اند.) یا ممکن است سوالات در مورد چیزی باشند که قرار است فرضا در آینده اتفاق بیفتند (به عنوان مثال: چقدر احتمال دارد این محصول را بخرید؟) بخشی از مسئولیت پاسخ های نادرست باید به محققان، طراحی برنامه و روش ما نسبت داده شود.

دلیل دیگر پژوهش محور برای عدم صداقت پاسخ دهنده، طراحی بد نظرسنجی است. ممکن است که پاسخ دهنده نتواند جوابی که اعتقاداتش یا احساساتش را دقیقا بازتاب می دهد، از میان گزینه های موجود برای سوالات چندگزینه ای چند انتخابی پیدا کند. یا شاید آنها اصلا نباید نظرسنجی را انجام دهند. یا شاید نظرسنجی طولانی تر از چیزی است که وعده داده شده و آنها وقت زیادی نداشته باشند. خواه این شرایط منجر به دروغگویی، داده های بد یا داده های ناقص شود، این مشکلی است که ما میتوانیم با اصلاح سوالات، غربال نمونه ها و به ویژه نظرسنجی های کوتاهتر از آن اجتناب کنیم.

۵ دلیل برای زمانی که پاسخ دهندگان آگاهانه صادق نیستند:

1. پاسخ دهندگان می خواهند بهتر از آنچه که هستند به نظر برسند. خواه جالب تر، ثروتمندتر، یا زیباتر باشد؛ پاسخ دهندگان دروغ می گویند تا ارزششان را از نظر خود بسازند.
2. پاسخ دهندگان جواب هایی می دهند که از نظر اجتماعی پسندیده باشد. برآوردهای نظرسنجی از پاسخ دهندگانی که رای می دهند همیشه نسبت به تعداد رای دهندگان واقعی بالاتر است. به این دلیل که شما قرار است رای دهید، درست است؟ بنابراین پاسخ دهندگان درباره اینکه رای خواهند داد یا نه، دروغ می گویند.
3. آنها نمیخواهند به سوالاتی درباره رفتارهای حساس جواب دهند. ارتباط جنسی، دارایی شخصی، مصرف مواد مخدر و الکل، رفتارهای غیر قانونی. احتمال زیادی وجود دارد که پاسخ دهندگان درباره موضوعات حساس دروغ بگویند.
4. مردم می خواهند پاسخی دهند که فکر می کنند به محقق «کمک» کرده یا او را «خوشحال» می کند. بسیاری از مردم فقط می خواهند که به شما (محقق) کمک کنند. و بنابراین پاسخ ها را بر اساس باور خود درباره چیزی که شما نیاز دارید، درست می کنند.
5. پاسخ دهندگان اعتقاد دارند که می توانند بر خروجی تحقیق به میل خود تاثیر بگذارند. اگر کانسپت محصول را واقعا دوست داشته باشید با احتمال بالاتری می گویید که محصول را خواهید خرید، نسبت به حالتی ک انتظار دارید با معرفی آن به بازار واقعا به فکر خریدش بیفتید.

بنابراین، به گفته House،MD، «همه دروغ می گویند». در تحقیقات، این واقعیتی از زندگی است اما هیچکدام از پاسخ دهندگانی که خدمات را رتبه بندی می کنند به ما نمیگویند که کدام پاسخ دهندگان «دروغ گفته اند». با این حال، علاوه بر بهبود طراحی نظرسنجی و سوالات، غربالگری برای دستیابی به پاسخ دهندگان مناسب، و کوتاه نگه داشتن نظرسنجی ها، راه های مختلفی برای گیر انداختن دروغگوها است که به صورت فنی می‌توان آن را بررسی نمود:

1. مدت زمان پاسخ‌دهی؛ معیاری مهم در نحوه پاسخگویی است، چنانچه خیلی کوتاه باشد یا خیلی طولانی یعنی در تمرکز کافی برای پاسخگویی نبوده است.
2. پاسخ‌های انتخاب شده؛ در سوالات تک انتخابی یا چند انتخابی می‌توان پاسخ‌ها را بررسی کرد که آیا همه گزینه‌ها به یک شکل انتخاب شده است؟ یا خیر (برای مثال در تمام سوالات اولین گزینه انتخاب شده؟)
3. تضاد پاسخ‌ها؛ با انتخاب سوالات هوشمندانه می‌توان تضاد در گفتار را مشخص نمود که آیا پاسخ‌دهنده همان پاسخ سوال اول را در سوال آخر هم می‌دهد یا اساساً دروغش را فراموش کرده است.
4. بررسی گزینه‌ها؛ چنانچه کاربر گزینه‌های انتخابی خود را به یک شکل یا به صورتی از الگوهای رایج انتخاب کند (برای مثال همه گزینه‌ها الف باشد) اساساً این پیام را می‌رساند که پاسخ‌ها غیرواقعی است.

این‌ها روش‌هایی کلی برای بررسی و گیرانداختن دروغ‌های یک نظرسنجی (چه آنلاین و چه سنتی) است، اما هرچقدر سیستم‌های نظرسنجی آنلاین قوی‌تر و بروزتر می‌شوند، امکان دروغگویی به دلیل بررسی سابقه پاسخ‌گویی و امتیازدهی به پاسخ‌های واقعی کاربر کمتر شده و با آگاهی بیشتر کاربران از این موارد، بیشتر در راهی قرار میگیرند که از ارائه پاسخ‌های غیرواقعی پرهیز کنند.