امروزه شما برای ورود به هر کسب‌وکاری در دنیا نه تنها نیاز به شناخت دقیق آن دارید، بلکه باید شناخت عمیقی از بازار آن کسب‌و‌کار نیز داشته باشید. این شناخت از راه تحقیق بازار میسر می‌شود.

تحقیقات بازار فرایند جمع‌آوری، تحلیل و تفسیر اطلاعات درباره بازار و مشتریان کنونی، قدیمی و یا بالقوه‌ یک محصول یا خدمت است. این تحقیق در مورد خصوصیات، عادت مصرف،‌ محل زندگی و نیازهای بازار هدف شما و همچنین ویژگی‌های رقبا و صنعتی که درآن فعالیت می‌کنید، صورت می‌گیرد. تحقیقات بازار با تعریف مشکلی که باید حل شود یا سوالی که باید پاسخ داده شود، آغاز می شود.

در طی رشته مقالات «تحقیقات بازار ۱۰۱» پروسه تحقیقات بازار شامل پنج مرحله یا گام مجزا به شرح زیر است:

• مرحله ۱- مسئله و اهداف تحقیق را بیان کنید
• مرحله ۲- برنامه کلی تحقیقات را توسعه دهید
• مرحله ۳- داده ها یا اطلاعات را جمع آوری کنید
• مرحله ۴-  داده ها یا اطلاعات را تحلیل کنید
• مرحله ۵- یافته ها را منتشر نموده یا ارائه دهید

بیان مسئله و اهداف تحقیق

فرآیند تحقیقات بازار شامل شش مرحله یا گام مجزا است: وظیفه‌ی مرحله اول تحقیقات بازار بیان مساله ای است که تحقیقات به آن رسیدگی خواهد کرد.

این مرحله شامل تعریف جایگزین‌های (Alternatives) تصمیم گیری، و اهداف تحقیق خواهد بود. این مرحله در نگاه اول آسان به نظر می رسد. آیا بیان و کشف مشکلات بازاریابی آسان نیست؟ شروع یک پروژه تحقیقاتی در دسته بندی‌ای قرار میگیرد که اینگونه توصیف می شود: ساده تر از آنچه که هست، به نظر می رسد.

اهمیت دارد که مشکل تحقیقات بازار را بیش از حد دقیق و یا به صورت کلی تعریف نکنیم. به عنوان مثال، محقق بازار ممکن است دریابد که مشکل واقعی به دلیل تمرکز زیاد، گم شده است. یا حتی اگر سوال تحقیق درست مطرح شده باشد، ممکن است دیگر متغیر های مهم -مانند موانعی برای جلوگیری از کپی کردن توسط سایر رقبا- در نظر گرفته نشده باشند.

در مورد دوم، احتمالا باید اطلاعات زیادی (با هزینه قابل توجه) جمع آوری شود و بیشتر این داده ها هرگز مورد استفاده قرار نمی گیرند. به سادگی مشخص است که این اطلاعات به اندازه کافی به مشکل مورد نظر مربوط نبوده اند. مهم است که بفهمیم تا زمانی که جمع آوری داده آغاز شده یا برای مدتی در حال انجام باشد، همیشه امکان شناسایی نقطه‌ی حساس با توجه به دامنه یا حوزه ی آن وجود ندارد.

در تحقیقات کیفی تغییر در بیان مساله لزوما منعکس کننده‌ی برنامه ریزی ضعیف نیست. در واقع، این مساله ممکن است یادگیری جدید و ماهیت تکراری تحقیقات کیفی را نشان دهد.

چرا بیان مساله مفید است؟

نوشتن بیان مساله برای هدایت تحقیق، هم کاربردی بوده و هم مهم است.

بیان یک مساله به وضوح می گوید که چه کاری قرار است در تحقیق انجام شود، و بنابراین گامی بسیار کاربردی برای دستیابی به منابع مورد استفاده برای انجام تحقیق است. نوشتن بیان مساله مهم است چرا که به چگونگی باز یا بسته بودن تحقیق با توجه به شیوه ی خودش اشاره می کند.

• تحقیقات باز مربوط به روش های تحقیق کیفی بوده و تحقیقات بسته در ارتباط با روش های تحقیق کیفی است.
• تحقیقات کمّی به دنبال شناسایی رابطه بین مجموعه ای از متغیرها است.
• هدف از پژوهش کیفی بدست آوردن درکی از یک پدیده است.

یک پروژه تحقیقات بازار در تلاش برای پر کردن شکاف هایی در آگاهی درباره یک پدیده است. در تحقیقات مرسوم، این کار با مرور منابع رسمی آغاز می شود. در تحقیقات بازار، سوالات تحقیق در مورد چگونگی دستیابی به یک هدف مشخص بازاریابی و غیره، غالبا از مشتریان داخلی حاصل می آیند.

محققان بازار چگونه سوالات معنی دار تحقیقات بازار را شناسایی می کنند؟

یکی از بهترین راه ها برای شناسایی شکاف دانش، یادداشت برداری سریع از تمام سوالاتی است که محقق بازار یا دیگران با توجه به موضوع تحقیق یا وضعیت، دارند. وقتی نوشتن سوالات تقریبا به انتها رسید، زمان آن است که برای گروه بندی سوالات دسته بندی هایی پیدا کنیم.

این دسته بندی ها به زیرشاخه تبدیل می شوند. قبل یا بعد از ایجاد زیر شاخه ها، به دنبال یک سوال کلی باشید. این سوال همه جانبه اولین پیش نویس بیان مشکل یا سوال تحقیقات خواهد بود.

یک تفاوت مهم بین تحقیقات سنتی و تحقیقات بازار این است که دومی تصمیم محور است. برنامه ریزی بک­وارد تصمیمات کسب و کار می تواند به هم جهت شدن مدیر بازرگانی و محقق بازار با توجه به اولویت ها و اهداف تحقیق، کمک کند. با این وجود، غیرعادی نیست که یک پروژه تحقیقات بازار نسبت به تحقیقات مبنی بر تصمیم، اکتشافی، توصیفی، یا مبنی بر علت باشد.

• تحقیقات بازار اکتشافی به دنبال فراهم نمودن بینشی درباره ماهیت یک مشکل بازاریابی یا ارائه ایده های جدید بوده و یا در نظر گرفتن طیفی از راه حل های ممکن را پیشنهاد می دهد. پس از آن امکان دارد این اطلاعات برای شناسایی فرصت های جدید برای کسب و کار یا بازار شما و همچنین درک بهتر نیازهای مشتریان هدف شما مورد استفاده قرار گیرد.
• تحقیقات بازار توصیفی ممکن است به تعیین میزان یک متغیر بازاریابی مبادرت کند. این اطلاعات می تواند برای شناسایی فرصت های جدید برای کسب و کار شما و همچنین درک بهتر نیازهای مشتریان هدف شما مورد استفاده قرار گیرد.
• برخی تحقیقات بازار به شکل آزمایشی بوده و هدف آن بررسی رابطه علت و معلولی است.